De IJsbeer van Wangerooge
 Stel: het is 1935, je woont in Duitsland en het is hoogzomer. Van de Führer moet het volk de natuur in. De bergen op, de bossen in, alles voor Kraft durch Freude. Zelf ga je liever naar het strand. Bij een reisagentschap ontdek je de brochure van waddeneiland Wangerooge. Een zandplaat met duinen en een dorpje, dat vijf vierkante kilometer klein in zee ligt voor de kust bij Wilhelmshaven. |
|
De zilveren folder toont een modern toeristenoord met uitstekende infrastructuur. Over de hele lengte van het eiland rijdt een trein en Wangerooge heeft zelfs een luchthaven met directe vluchten uit oa Berlijn, Bremen en Hamburg. Aan weerszijden van de Adolf Hitlerstrasse stikt het van de pensions, strand- en kuurhotels. Je kunt hier zweefvliegen, kanovaren, paardrijden en tennissen, naar grote vuurwerkshows en wekelijkse symfonieconcerten. |
 Wangerooge heeft ook een mascotte: unser Eisbär, die overal opduikt waar iets te vieren valt. IJsbeer wil recht gemütlich overkomen. Maar dat wringt. Zijn kop is net iets te echt, met onberekenbare oogjes en een hongerige bek. De olijke strik op z’n kop maakt het er niet beter op. Anno 2012 weten we dat een berenkostuum eruit moet zien als hersenloze sul om toeristen te trekken, zie hier. Maar als mens van de jaren dertig ben je nog amper beïnvloed door Disney en vind je de Wangerooge-beer op eerste gezicht een vrolijk dier. Dus: |
 Wij zijn altijd blij, |
 Steeds vrolijk, |
 En immer lustig. |
 Zo zie je Eisbär ook nog in de poppenkast, bij de kano’s en tussen Sportjugend. Maar wat staat daar nou? |
 Joden ongewenst. Je voelt je gelijk recht unheimlich. Want het schijnt dat opa van vaders kant.. Over een paar maanden zal jouw positie als kwartjood in het Derde Rijk duidelijk zijn, want in september dit jaar worden de Nürnberger Gesetze opgesteld. |
| Het antisemitisme aan de Duitse toeristenkust is dan al jaren virulent, al in de Weimartijd – zo is hier te lezen. De Nazi’s zijn dol op de waddeneilanden, met Borkum als favoriet. Vanaf Wangerooge stuurt hoteleigenaar H. Gerken keurig opgestelde brieven naar joodse clientèle, om te melden dat ze niet langer welkom zijn na een zomer vol klachten van NSDAP-gasten. |
 Je kijkt nog eens naar die berenkop. Een koude rilling, je ziet het nu ook. |
