Pozzebokken
|
Tekenaar Peter Vos is niet meer. Sinds gisteren, hij werd 75 jaar oud. Vos is bekend door zijn Beestenkwartet en door het leeuwtje van Vrij Nederland. Maar voor mij is hij de tekenaar van De Pozzebokken, mijn favoriete kinderboek. Een pozzebok is een zeldzaam fantasiewezen, dat alleen bij toeval wordt geboren als een kind aan het tekenen is. Dan verschijnen poppetjes, krabbels, auto’s, en soms, heel soms een pozzebok. Die dan ’s nachts tot leven komt en je meeneemt voor een vliegreis naar het pozzebokkenbos. |
| Als kind probeerde ik dagen achter elkaar achteloos pozzebokken te tekenen, alsof het per ongeluk ging. Dat lukte niet, want het bleven steeds expres getekende pozzebokken. En dat mag niet, die komen nooit tot leven. Dat was briljant bedacht door de schrijver, de onvolprezen Bouke Jagt. Want Sinterklaas valt bij ieder kind vroeg of laat door de mand, maar in pozzebokken ben ik altijd blijven geloven: ik kan voor mezelf niet bewijzen dat ze niet bestaan. |
 Er zit natuurlijk wel iets scheef. Peter Vos heeft de pozzebok zelf ook heel bewust en precies getekend. Toch komen ze bij hem tot leven, en hoe. De stijl van Vos is zo eigen, zijn wereld zo compleet, dat de pozzebokken van het papier lijken te fladderen. Soms keek ik ’s ochtends in het boekje om te controleren of ze er nog allemaal waren. En die neiging heb ik nog steeds. |
 Nu was Peter Vos in 1971 niet de eerste illustrator van De Pozzebokken. Al in 1962 publiceerde Bouke Jagt het verhaal in twee deeltjes, met tekeningen van zijn vrouw Nanda van Essen. |
 Haar pozzebokken zijn heel schetsmatig, in dikke zwarte stift. Meer de pozzebokken die kinderen per ongeluk tekenen, dus haar krabbels passen beter bij de logica van het verhaal. |
 Maar ik heb de fantastisch getekende droomdieren van Peter Vos veel liever, die zijn illustraties precies heeft gepast in de oorspronkelijke opzet en bladspiegel van Nanda van Essen. Ze had goede kijk op de plek waar de tekeningen in de tekst moesten komen en wat ze moesten uitbeelden, en Vos heeft daar weinig aan veranderd. |
 Vergelijk deze bladzijden maar met de afbeelding hierboven. Zelfs de nummering van de pagina’s is hetzelfde gebleven. |
| Peter Vos tekende de pozzebokken wakker met zijn onmiskenbare stijl, die je zo uit duizenden herkent. Zijn tekeningen zijn ook echt Hollands, hoewel ik niet kan aangeven hoe dat zit. Misschien zijn het die ronde gezichten; echte kaaskopjes. De boerenkermis en het dierenrijk zijn nooit ver weg, en het wilde platteland dringt door in iedere vierkante centimeter. Met veel woekerend gras, bos, haren en pokdalige huid. In een haast middeleeuwse sfeer, van lang voor de ruilverkaveling. De wereld van Peter Vos hoort voor mij ook bij de jaren zestig en zeventig, een tijd van wilde tuinen en verbeelding, van het Beestenkwartet en de Sprookjes van de Lage Landen. Hij was in 2003 te gast bij Chris Kijne voor het Marathoninterview van de VPRO-radio. |
 Ze zijn nu heel droevig, daar in het pozzebokkenbos. En Bouke Jagt is er ook al zo lang niet meer, lees hier een in memoriam. Het is hoogste tijd voor een herdruk, zodat de pozzebokken zich niet meer zo alleen en verlaten voelen. |
