De Laatste Stadsbuizenpost

Stadsbuizenpost, Berlijn 1931 (bron: Museum für Kommunikation Berlin)
Buizenpost in 1897

Onder oude Europese metropolen liggen wijdvertakte pneumatische minimetro’s weg te roesten. Ooit waren dat razendsnelle vervoersystemen op luchtdruk met een diameter van hooguit een decimeter. Jaarlijks zoefden miljoenen brieven, telegrammen en pakketten heen en weer.

Waarom is deze onovertroffen stadspost verdwenen? Onbegrijpelijk. In 1998 reisde ik naar Berlijn, Wenen en tenslotte naar Praag, de enige stad die haar ‘potrubní pošta’ toen nog in ere hield.
Cover VPRO-Gids over de stadsbuizenpost, ontworpen door Piet Schreuders.

Mijn VPRO-radiodocumentaire over de buizenpost is hier online. En lees ook het bijbehorende artikel: 

De Teloorgang van de Pneumatische Stadspost.

De omslag en vormgeving zijn van Piet Schreuders. Met dank aan fotograaf Hagen Wiemann en het Museum für Kommunikation in Berlijn.

Intussen is ook de Praagse stadsbuizenpost gestaakt. Na een overstroming in 2002 bleek het te moeilijk om de boel weer op te starten. Dat las ik op deze uitstekende site , die een overzicht geeft van alle buizenpost op de wereld. De site is opgericht door Rolf Tjassens, die liever spreekt van ‘buispost’.
Patronen van de Parijse Poste Pneumatique

Rolf stuurde mij deze foto met patronen van de Parijse buizenpost. Die werden zowel geduwd door luchtdruk als getrokken door zuiglucht. De ribbels op de patronen maakten elektrisch contact met de buis, ongeveer zoals een streepjescode. Daardoor ‘wist’ het systeem bij welk postkantoor het patroon moest afzwaaien.

In Berlijn hadden ze weer een ander systeem, dat de tikken telde van de stations die de patronentrein passeerde. Het was een hele wereld met knappe techniek, grote doelmatigheid en ja: ook een eigen romantiek. Zoals verbeeld in onderstaand fragment uit Baiser Volés (1968) van François Truffaut.