Philips’ Proeftuin

Het chemisch laboratorium op het NatLab rond 1950 (bron: Jan Weijers / www.eindhoveninbeeld.com)
Het chemisch laboratorium op het NatLab rond 1950 (bron: Jan Weijers / www.eindhoveninbeeld.com).

Een eigen lab. Dat was hét ideaal van ieder high-tech bedrijf rond 1900. Zodat eigen wetenschappers mooie uitvindingen konden doen, die octrooien opleverden en een voorsprong op de concurrentie. In navolging van Siemens en General Electric begon ook Philips een afdeling onderzoek.

Het Natuurkundig Laboratorium – kortweg NatLab – kreeg al snel een grote reputatie in binnen- en buitenland. De sfeer was academisch, de budgetten waren ruim en de wetenschappelijke vrijheid was groter dan je zou verwachten van een commercieel bedrijf. Lees het in Philips’ Proeftuin.
Het NatLab, waarschijnlijk in de jaren zestig.

Bij het artikel hoort ook radio: klik daarvoor hier. Ik loop rond in het oude NatLab op Strijp-S, een voormalig industrieterrein in het centrum van Eindhoven. De laagbouw van het lab stak af tussen de hoge fabrieken. Het NatLab was ontworpen als paviljoen met veel groen. Maar al snel slibde dat dicht omdat het lab groeide als kool. In de jaren zeventig is het NatLab vertrokken en zijn grote delen van het oude complex gesloopt.

De entree van het voormalige NatLab (aan de Kastanjelaan in Eindhoven) onder het auditorium (bron: flickr.com).

Bij de rode stip is de entree van het NatLab, met daarboven het auditorium waarin de wetenschappers kritisch naar elkaar luisterden en reputaties werden gemaakt en gebroken. Vanaf de entree liepen lange betegelde hallen naar achteren, met links en rechts laboratoria en kantoren met brede deuren en parket op de vloer.

Zicht vanuit het voormalige NatLab op het Veemgebouw (foto: Marten Minkema).

De foto links is genomen bij de gele stip, waar de lange gang eindigt in en gapend gat. Met uitzicht op het kenmerkende Veemgebouw (blauwe stip), waar radio’s en televisies werden opgeslagen voor transport naar de winkel. Bovenop het Veemgebouw stond een heel vroege televisiezender; het NatLab experimenteerde vanaf de jaren dertig volop met het nieuwe medium.

Er staan nog maar een paar vleugels van het oude NatLab overeind. Die worden nu verbouwd tot woon-werkappartementen voor mensen met creatieve beroepen. Het NatLab zelf is opgegaan in het meer algemene Philips Research op de High Tech Campus ten zuiden van Eindhoven.