|
De zerken krijgen een stem! Want waarin zit het meest kenmerkende van een mens? Juist: in de stem. Die is uniek per individu en verraadt het karakter voor wie goed luistert. Nu is er iets merkwaardigs aan de hand, want stemmen hebben geen plek op begraafplaatsen. Je ziet er stenen, foto’s en sinds kort zelfs beeldschermen met homevideo’s van de dode. Strikt zonder geluid, waarschuwt de fabrikant van de schermen.
|
|
Maar waarom moet dat gedenken nou allemaal in stilte? Tijd voor een experiment, in vier delen uitgezonden door Holland Doc Radio.
|
| Het idee komt van collega Peter Flik en betreft een virtuele dodenakker. Daar loop ik met hem rond op een koude voorjaarsdag. Op de zerken staan ornamenten met een kleine ingebouwde luidspreker. Achterop de stenen is een kastje geschroefd met elektronica die werkt op zonnecellen. Zodra we het ornament aanraken, spreekt de dode vanuit het graf. Het geluidsvolume is beschaafd, dus de buren hebben er geen last van. |
|
|
|
In het kader van deze proef is de dodenakker bevolkt met een aantal bekende en minder bekende Nederlanders. Ze zijn niet allemaal overleden en dat hoeft ook niet. Een goede graftekst moet immers al bij leven worden uitgesproken, anders werkt het niet.
|
| Een mens is goed in staat om zijn plek en kijk op de wereld in een paar zinnen samen te vatten. Soms gebeurt dat doordacht, soms per ongeluk, vaak ook spontaan of vanuit grote innerlijke – soms onvermoede – diepte of juist holheid in hoofd of hart. Dat nu zijn de blijvende woorden. Anders dan foto’s die verbleken en teksten die onder de alg verdwijnen, is geluid ongevoelig voor visuele aftakeling en blijven gesproken woorden dus altijd fris en helder. Dat is althans de hoop, maar werkt het ook zo? Voor advies bezoek ik in de derde aflevering Martin Kersbergen van uitvaartvereniging Dela. |
|
|
|
|
|
|
|
Hoe ouder een mens wordt, hoe meer bekenden doodgaan, hoe meer stemmen verstommen. Maar op dit kerkhof komen alle geluiden weer naar boven, en dat in geconcentreerde vorm, zonder alle opsmuk en flauwekul en in al hun wezenlijkheid. Als voor pen en papier geldt: schrijven is schrappen, dan geldt voor spreken: bewaar één woord en gooi de rest overboord.
|
