Jodelen

De hele wereld jodelt. Van Zwitsers tot Japanners, van pygmeeën in Sierra Leone tot Koreanen, Amerikanen en Zweden. De jodel raakt dus een diepe snaar in ons. Waarom? En wat maakt een goede jodel? De eerste die grondig onderzoek deed is Bart Plantenga, die ik in 2004 interviewde voor De Avonden na het verschijnen van zijn boek Yodel-Ay-Ee-Oooo, ondertitel: The Secret History of Yodeling Around the World.

Bart legt het zo uit: Een jodel ontstaat als de stem vanuit de buik omhoog klimt, en voor het ravijn staat dat de romp scheidt van het hoofd. Bij gewoon zingen bouw je dan een brug naar de overkant, maar een jodelaar springt ineens over het ravijn heen. Plantenga denkt dat jodelen is begonnen bij de eerste herders, die het gebruikten om van ver over de velden hun vee te roepen. Maar dat gaat dan weer niet op voor pygmeeën, jagers-verzamelaars die in bossen leven.
Het Jodler-Trio Fürk in actie

Misschien dat over die kwestie intussen meer bekend is, want Bart deed sinds het interview nog jarenlang research. Zijn nieuwste boek over het fenomeen uit 2012 heet Yodel in Hi-Fi. Dat heb ik nog niet gelezen en er staan vast dingen in die in 2004 nog niet bekend waren. Maar dat maakt dit onderhoud niet minder boeiend:

Plantenga is ook DJ en maakte een even leerzame als bizarre compilatie in beeld en geluid van de vele gezichten van jodelen in alle uithoeken van de wereld. En daarmee bedoel ik: alle uithoeken. Kijk maar: