Nooit met Pensioen

Baantje bij MacDonalds; een kwestie van willen of moeten voor deze mevrouw?

Ooit ben je op en wil je rust. Tot nu was pensioen hier prima geregeld. Misschien iets te goed. Want ook tevreden, energieke werknemers moesten al met zestig vertrekken om lekker te gaan genieten. Een vorm van onrecht. Maar gezien wat ons wacht ook een luxeprobleem.
Want de pensioenleeftijd schuift sinds kort richting zevenenzestig. Met uitzicht op zeventig. Geen punt, mijn werk is heerlijk en ik ga lekker door tot ik erbij neerval. Denk ik nu. Want natuurlijk blijf ik fit. Ga ik vanuit. Moet ik wel. Want er is een probleempje dat ik deel met steeds meer anderen: ik ben ZZP’er; Zelfstandige Zonder Pensioenopbouw. Wij kunnen niet met pensioen, al zouden we willen.
In een enkel geval zijn de arbeidsvoorwaarden van dien aard dat levenslang doorwerken te doen is.

Wat zegt u? Ons wacht toch allen AOW? Ok, vanaf wanneer dan? Hoeveel zal dat zijn? Genoeg om rond te komen? Nou nee. Natuurlijk, ook mensen die ernaast nog pensioen opbouwen moeten nog zien wat ze straks krijgen. Maar het perspectief van de ZZP’er is – laten we zeggen – een interessante invalshoek om de oude dag te beschouwen. En dat heb ik gedaan.
‘Wat een vreselijk onderwerp!,’ riepen vrienden. ‘Dat kan toch niks worden op de radio?’ En toch is dat gelukt. Vonden diezelfde vrienden achteraf. Luister maar. Naar publiciste Emma Brunt, die graag kalmer aan zou doen maar dat niet kan. En naar pensioensocioloog Kène Henkens, die hier Amerikaanse toestanden ziet komen en klip en klaar waarschuwt: we moeten ons allemaal beter voorbereiden op later. Helaas, daarvoor ben ik al een tikkie aan de late kant.
Hugo Collumbien (1917-2014), parfumeur. De foto nam ik in 2007 bij mijn bezoek aan zijn laboratorium in Gent, waar hij mij een strookje onder mijn neus hield dat een halve eeuw eerder in een geur wat gedoopt. Of ik het ook nog kon ruiken? Ja toch? Ik durfde het nauwelijks te ontkennen.

Ik kan nog een rubberbootje oppompen, maar een jacht zal het nooit meer worden. Is dat erg? Niet als je wensen beperkt zijn. En niet als je de reguliere economie straks zoveel mogelijk ontloopt. Want die stoomt onverbiddelijk door. En dan is het kwaad kersen eten op je oude dag. Lichtpuntje; overal in het land werken pioniers aan woonprojecten waarin je goed oud kan worden zonder veel geld achter de hand.
Maar het liefst wil ik dat het blijft als nu. Dat ik tot op hoge leeftijd mooie dingen kan maken. Net zoals parfumeur Hugo Collumbien, 90 jaar toen ik hem interviewde in zijn witte jas tussen honderden flesjes met reukstoffen. En net zoals Len Vale-Onslow, 96 toen ik stomtoevallig zijn motorenwerkplaats in Birmingham binnenliep. Nog tot lang na ons gesprek repareerde hij de door hemzelf ontworpen SOS-racemotoren, waarvan hij de laatste voor de oorlog had gebouwd.
Len Vale-Onslow (1900-2004) in 1924, meer dan 70 jaar voordat ik hem ontmoette in zijn garage in Birmingham, sleutelend aan zijn vooroorlogse motoren.

Links zie je Len in 1924 tijdens een race. Op nog geen kwart van zijn 104 jaar lange leven, waarin hij nooit ophield met sleutelen en motorrijden. De foto is zowat antiek en ik word daar vrolijk van. Gewoon een eeuw lang doorgaan, pensioen en dood trotserend: zo kan het ook!