Veilig over ’t Randje

Het woord ‘veiligheid’ ligt Nederlanders in de mond bestorven. Luister naar het nieuws, politici en de buurman: veiligheid is onze nationale obsessie. En dat, terwijl het hier al zo veilig is. Hoewel. Misschien is veiligheid niet meer dan een illusie. Misschien werkt ultieme veiligheid wel onveiligheid in de hand.

Zoals bij die co-piloot van Germanwings, die zich hermetisch kon afsluiten en het vliegtuig laten crashen omdat cockpitdeuren na 9-11 terrorisme-proof zijn gemaakt. Los daarvan: wat is nog de lol van een leven waar alle risico uit is gefilterd? In de documentaire Veilig tot over ’t Randje zoek ik de grenzen van onze zekerheden op. En dat samen met mijn vriend en radiocollega Gerrit Kalsbeek, die herstellende is van keelkanker en veel tijd heeft om na te denken over zijn en onze veiligheid.
Geluisterd? Dan is de kans groot dat u denkt: goh, wat een goed verhaal van die Henk Weltevreden, dat wil ik nog even apart en onverkort horen. En wat slaat Rob de Wijk weer de spijker op z’n kop. Graag meer van dat. Daarom hieronder langere versies van hun interviews.
Henk Weltevreden (links) en Gerrit Kalsbeek op Solex-tour bij het Lauwersmeer (foto: Marten Minkema)

Allereerst Henk Weltevreden die als schrijver, filosoof, radiomaker en reiziger al 181 landen bezocht (en ik vind dat hij daarom met open armen binnengehaald dient te worden door de Travelers’ Century Club). Henk reisde veelvuldig naar Noord-Korea, het veiligste land ter wereld – als je maar in de pas loopt. Fietsen in Pyongyang doe je rechtuit, slingeren is verdacht. Het regime heeft een bloedhekel aan toeval, want daarmee begint de vrijheid. Maar, zo vertelt Henk, soms kruipt het bloed waar het niet gaan kan en steekt heerlijke onveiligheid de kop op.

Dit kijkje in de Noord-Koreaanse ziel duurt 9 minuten.

Rob de Wijk

Dan Rob de Wijk, die vertelt over de grote gevaren voor onze veiligheid in Europa, die we alleen de baas kunnen door samenwerking binnen de EU. Helaas laten onze politici het lelijk afweten.

De lengte van zijn belangrijke pleidooi is 10 minuten.

Rob de Wijk:                         Zero Sum Game
Daphne van der Kroft van Bits of Freedom en Dirk Poot van de Piratenpartij, geflankeerd door radiomakers Gerrit Kalsbeek en Marten Minkema.

Hoezeer is onze privacy al aangevreten door veiligheidsmaatregelen? Daphne van der Kroft van Bits of Freedom en Dirk Poot van de Piratenpartij schetsen hoe dat proces steeds sneller gaat. En wat je daartegen kan doen.

Dit verhelderende gesprek duurt 12 minuten.

Abram de Swaan

En last but not least socioloog Abram de Swaan, met rake voorbeelden van doorgeschoten veiligheidsdenken. Die wijzen meer op lafheid dan daadkracht van de overheid. En hoe veilig is de burger voor die overheid?

Het is deze kleine 20 minuten prettig luisteren naar De Swaan.

Abram de Swaan: Angst, Verboden en Bonuskaart
Update 25-8-2015: Abram de Swaan merkt in het gesprek op dat het ‘gedonderjaag’ en ‘het saaie drama’ van de veiligheidsmaatregelen op vliegvelden nog niet is doorgedrongen tot internationale treinen als de Thalys.

Het is nog geen drie maanden later en de goden zij dank mislukte aanslag van een gek in de Thalys roept de reflexen op die De Swaan zo scherp uittekent. Politici roepen meteen om beveiliging zoals bagage-checks op het perron, en de media bauwen hen na. Het gedonderjaag en het saaie drama op de stations kan beginnen.

Een krantenkop daags na de mislukte aanslag in de Thalys.

Voorkom je daarmee een volgende terroristische aanslag? Welnee. En wat lever je in met al die beveiliging? Veel. Gelukkig zijn er ook verstandige stemmen, die uitleggen dat 100% veiligheid niet mogelijk is, zie de foto hiernaast.

Zelf een beetje opletten in de trein kan geen kwaad, maar relativeringsvermogen en kritisch nadenken zijn pas echt belangrijk. Want met domme angst speel je zowel terroristen als onze homegrown populisten in de kaart – en dat is pas echt gevaarlijk.